ตู้เขียนสี

ตู้เขียนสี

ลายเครื่องตั้ง

สีฝุ่น ทองคำเปลว 

เตรียมพื้นดินสองพองผสมกาวเม็ดมะขามบนไม้สัก

ขนาด ความสูง ๘๐ ซ.ม.
สร้างเมื่อ ๒๒ ธันวาคม ๒๕๖๔

คัมภีร์ใบลานที่จารเรียบร้อยแล้วมีหลายๆผูกรวมกันเข้าเป็นเรื่องหนึ่งหรือคัมภีร์หนึ่ง เมื่อจะจัดเก็บต้องมีไม้ประกับขนาบหน้าและหลังสองข้างเรียกว่า "ไม้ประกับ" ทำหน้าที่หุ้มใบลานด้านในไม่ให้บิดและฉีกขาด ซึ่งเปรียบได้เท่าปกหน้าปกหลัง ลักษณะเป็นแผ่นไม้รูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า กว้างยาวเท่าใบลาน หนาประมาณ ๑-๒ เซนติเมตร เจาะรูจำนวนสองรูเพื่อร้อยเชือกสายสนอง ส่วนใหญ่ทำจากไม้เนื้อเเข็ง อาจมีการตกแต่งให้งดงามด้วยกรรมวิธีวิจิตรศิลป์ของไทย เช่น ไม้ธรรมดา ไม้เเกะสลัก ทารักทึบ ปิดทองทึบ ปิดทองล่องชาด ประดับกระจก ประดับมุก งาช้างแกะสลัก และ ลายรดน้ำ เป็นต้น

จิตรกรรมวาดภาพเครื่องเรือนมีสิ่งของต่างๆ จัดวาง เช่น แจกันดอกไม้ ผลไม้ ปั้นชา  และอื่นๆ ดังกล่าวนี้เรียกว่า ภาพเครื่องตั้ง โดยใช้สิ่งของต่างๆ ที่มีชื่อหรือความหมายอันเป็นสิริมงคล มาจัดวางให้สวยงาม และได้จังหวะกลมกลืนกัน  การตกแต่งเช่นนี้นิยมกันมากในสมัยรัตนโกสินทร์ โดยเฉพาะสมัยรัชกาลที่ ๒-๓ นิยมเขียนภาพเครื่องบูชาและเครื่องแต่งเรือนแบบจีนนี้ เป็นลายประดับผนังโบสถ์วิหาร

วัดบางน้ำผึ้งนอก ปรากฏจิตรกรรมเครื่องตั้งบนบานประตูวิหาร อายุการสร้างราวรัชกาลที่ ๓ ความพิเศษอยู่ที่จิตรกรวาดโดยการถอดแบบศึกษามาจากของจริง และปรากฏวัตถุพื้นถิ่นจากสภาพเเวดล้อมในเวลานั้นอย่างเช่น น้อยหน่า ลองกอง มะละกอ ซึ่งล้วนเป็นผลไม้ในสวนซึ่งบางน้ำผึ้งในอดีตเป็นเเหล่งปลูกผลไม้ที่สำคัญ ต่างจากผลไม้มงคลตามคติความเชื่อดั้งเดิมในศิลปะจีน เป็นเเนวคิดแปลกใหม่ใหม่ที่เเปลเปลี่ยนไปตามห้วงเวลาและสถานที่ ส่วนนี้คือเเรงบันดาลใจสำคัญในการสร้างสรรค์ผลงาน

สิ่งของตกแต่งจึงคัดสรรที่เฉพาะรูปทรงและลายงดงาม บางชิ้นเป็นโบราณวัตถุชิ้นเยี่ยมพบเจอได้น้อยมาก นำมาย่อยตัดทอนจัดวางให้เหมาะสมทั้งขนาด สีสัน และน้ำหนักสีเข้มอ่อนโดยคำนึงถึงรูปทรงพื้นที่ว่างเป็นสำคัญ 

แจกันลายครามในศิลปะจีน เครื่องถ้วยเบญรงค์ โถปริกยอดทองคำ โถลายครามในศิลปะไทย และเตาเผากำยานในศิลปะจีน ทั้งหมดศึกษาข้อมูลจากต้นเเบบที่มีอยู่จริง พร้อมทั้งผลไม้ ดอกไม้ อย่างเช่น น้อยหน่า ลองกอง แก้วมังกร ดอกบัวดิน ในส่วนของดอกไม้นั้นนำข้อมูลมาจากจิตรกรรมบนฉากบังลมในศิลปะญี่ปุ่น ปลายสมัยเอโดะ เป็นการจัดดอกไม้รูปแบบจำเพาะที่เรียกว่า ไอกิบานา (Ikebana)ซึ่ง แผงด้วยปรัชญาแนวคิดทางศาสนาที่ลึกซึ้ง ไม่ใช่เพียงเพื่อการตกเเต่งเพียงอย่างเดียวแบบในศิลปะจีน

จิตรกรรมเครื่องตั้งชิ้นนี้การสื่อความหมายจึงเเปรเปลี่ยนไปตามห้วงเวลา ในแนวคิดเเห่งปัจุบันการตีความ จึงต้องอาศัยประสบการณ์การรับรู้ของเเต่ละตัวบุคลคล ที่อาจมีมากน้อยเเตกต่างกันไป